In Frankrijk vielen onlangs vier doden, in Californië zes: doordat een balkon afbrak en alle balkons daaronder in zijn val meesleurde. En het scheelde weinig, of ook in Nederland waren hierdoor doden gevallen. Woningeigenaren moeten daarom galerijen en balkons van oudere appartementen laten controleren. Een interview met mijn collega en specialist op dit terrein Aart van de Bunte.

Raymond van der Heide en Aart van de Bunte zijn risico-experts bij Interpolis. Interpolis is partnerexpert van Business Insider Nederland.

Aart, in het Franse Angers overleden eind vorig jaar vier studenten toen hun balkon afbrak. Een jaar eerder kostte een afgebroken balkon in Berkeley Californië zes studenten het leven. Is zoiets in Nederland ook denkbaar?

‘Over de staat van de Nederlandse balkons maken deskundigen zich eveneens zorgen. Het had de afgelopen jaren een paar keer weinig gescheeld of ook hier waren doden gevallen. In 2011 stortte in Leeuwarden spontaan een aantal galerijen van de Antillenflat in. Het was een wonder dat daarbij geen slachtoffers vielen.

Eind vorig jaar was Leeuwarden opnieuw in het nieuws. Bijna driehonderd bewoners van de Friese hoofdstad mochten hun balkons niet langer gebruiken, omdat bij een steekproef was gebleken dat ze onveilig waren. En kortgeleden was het raak in Breda: de balkons van 160 appartementen bleken bij onderzoek zo onveilig dat bewoners er niet meer op mochten.’

Dat gaat over het afbreken van complete balkons. Hoe zit het met het hekwerk, de balustrade? Zelf leun ik daar bijvoorbeeld bij oude flats liever niet tegenaan.

‘Ook daar gebeuren inderdaad wel eens ongelukken mee. Zoals vorig jaar in Amsterdam-West toen een man op die manier naar beneden viel.’

Kan zoiets bij alle balkons gebeuren?

‘Nee, het gebeurt altijd bij hetzelfde type: de zogenoemde “vrijdragende” of “uitgekraagde” balkons. De betonvloer van de woning is hierbij verlengd voorbij de gevel, waardoor een balkon of galerij ontstaat. Omdat het balkon met gewapend beton vastzit aan het gebouw, is bij zulke balkons verder geen ondersteuning aangebracht.’

Gewapend beton is toch ijzersterk. Hoe kan zo’n balkon dan afbreken?

‘Soms is de wapening niet goed aangebracht. Maar meestal is de wapening na verloop van tijd gaan roesten.’

Hoe herken je als eigenaar of zoiets bij jouw pand het geval kan zijn? Of als bewoner?

‘Aan het eind van dit interview geef ik een lijst met zaken waarop je kunt letten. Verder moeten de galerijen van alle flats die gebouwd zijn voor 1975, onderzocht worden op veiligheid volgens een nieuwe richtlijn van de overheid. De uitkomsten daarvan moet de eigenaar voor 1 juli 2017 in een rapport laten vastleggen. Lees hier meer over het laten uitvoeren van zo’n onderzoek.’

Het gaat daarbij om de galerijen. Zijn de balkons niet minstens zo gevaarlijk?

‘Die balkons moeten ook gekeurd worden als blijkt dat de galerij onveilig is. Bij de galerij is het gevaar over het algemeen het grootst. Dat komt onder andere doordat er op galerijen bij sneeuw vaak zout gestrooid wordt. Het chloor daarin tast het beton aan.’

Zijn flats van na 1975 volledig veilig?

‘Hoe ouder, hoe groter de kans dat wapening van het beton raakt aangetast. Maar ook met nieuwere balkons gaat het wel eens mis, vaak door constructiefouten. Het bekendste voorbeeld in Nederland is een appartementencomplex in de nieuwbouwwijk Céramique in Maastricht in 2003. Daar stortte een aantal balkons naar beneden waarbij een echtpaar om het leven kwam.’

Wie is er in zo’n geval verantwoordelijk: de bouwer of de eigenaar?

‘De gebouweigenaar is primair aansprakelijk. Maar als het ongeluk een gevolg is van een fout bij de bouw, dan kan de eigenaar de verantwoordelijke partij daarvoor aansprakelijk stellen. Hoe ouder het balkon of de galerij, hoe moeilijker dat is.’

Wat kun je als eigenaar van een appartementencomplex doen om te zorgen dat jouw pand veilig is?

‘Goed onderhoud plegen. Zonder onderhoud stort uiteindelijk ieder gebouw in. Ik heb zelf het idee dat er tijdens de crisis op onderhoud nogal is bezuinigd. Nu halen veel eigenaren dat weer in, waardoor bijvoorbeeld schilders op dit moment vaak lange wachtlijsten hebben.

En eigenaren van woningen mogen nieuwe huurders best wat meer instructies meegeven als ze erin trekken. Datzelfde geldt voor kopers van nieuwbouwwoningen. Meestal krijg je de sleutel en zoek het verder maar uit. Vertel hoe je het balkon het beste onderhoudt, hoeveel mensen er veilig op kunnen staan, wat de maximale belasting is.

Momenteel is de trend om veel groen op je balkon te hebben, soms zelfs gras op de vloer. Dat groen moet gesproeid worden en houdt vocht vast. Is dat wel goed voor de betonnen vloer?’

Tips

Je zou nog tips geven waaraan je kunt herkennen dat de wapening van het beton van de galerij of balkons van een pand aangetast kan zijn.

‘Ja. Hier komen ze.’

  1. Let op scheurvorming, met name in het overgangsgebied tussen balkon/galerij en het pand.
  2. Let op (bruine) verkleuringen door roest
  3. Let op beschadigingen van het beton (afschilferen/putjes).
  4. Let op plekken die langer vochtig blijven dan de rest.
  5. Check periodiek de leuningen. Zitten de bouten en schroeven nog vast? Is er geen roestvorming? (of bij hout: geen houtrot?).
  6. Soms zijn zwakke plekken weggewerkt door eroverheen te schilderen. Wees ook bij goed geschilderde balkon en relingen alert.
  7. Geef nieuwe bewoners gebruiksadvies (of vraag er als nieuwe bewoner zelf om), met name over toegestane belastingen.
  8. En voldoe natuurlijk aan de nieuwe Onderzoeksverplichting galerijflats (vraag als bewoner eventueel het onderzoeksrapport op bij de eigenaar).

Raymond van der Heide is risico-expert bij Interpolis. In een reeks bijdragen laat Interpolis bedrijven zien hoe ze doordacht kunnen omgaan met risico’s. Interpolis is partnerexpert van Business Insider Nederland.